Total Pageviews

Friday, October 17, 2014

Sniper Ropui Simo Hayha a.k.a "The White Death"


Hmanlai ata tawh ram ropui tehna pakhat chu Sipai tha chak leh chak lovah leh Ralthuam neih that leh thah lovah an teh fo thin ti ila kan sawi sual awm love. Ram ropui ni tur chuan ram dang te'n an rawn run pawh a lo do zo tur leh hmelma lam te'n an hneh mai theih loh tura lo inven nan Sipai leh Ralthuam tha leh chak a ngai thin a ni. Tunlai khawvelah pawh indo thuthang tamtak kan hria a, chu'ng ah chuan ram ropui zawk leh thiltithei zawk chuan hnehtu dinhmunah an ding thin a ni. Tuntum a kan rawn sawi tur pawh hi tunlai indona hmuna ralthuam hlauhawm ber hiala an chhal "Sniper" chanchin a ni. Sniper te hian indona mualah chuan hna pawimawh tak tak an thawk tam hle mai a, sawi sen a ni awm love. Chu'ng sniper zingah chuan khawvel piantirh ata, tunthleng a Sniper ropui ber hial a an chhal thin chanchin hi i lo sawi ho teh ang u.

Simo Hayha, "The White Death" emaw "Belaya Smert" an tih bawk hi, he lei chung vanhnuai a Sniper piang tawh zingah chuan ropui ber leh turu ber a an sawi thin a ni. World War II lai khan a ram leh hnam Finland chu Soviet Union beihna lak ata chhan nan Sniper hna thawkin, 542 Confirm Kills leh 705 Unconfirmed Kills a nei hial a ni, ropui rem rem tak a ni. A hming a rawn chherna ber chu Winter War (kum 1939-1940) chunga Soviet Union leh Finland indo lai kha niin, Sniper dang aia a ropui bikna chu, Sniper Rifle changkang leh tha pawh ni lo, Russia siam Mosin-Nagant Model 28 Rifle, a Sipai tan hmaa sapelh nana a hman thin, Enlenna (Scope) pawh awm lo hmang a hmelma Sipai 542 Confirmed Kills leh 705 Unconfirmed Kills zet a kap hlum thei hi a ni. Tin, hming lem a,"The White Death" an vuah chhan pawh hi, an indona (Winter War) hmun vur rama thawmhnaw var hlang a hak thin vang a ni. A chanchn tlangpui i han thlir ang u hmiang...

A hun hmalam:
Simo Hayha hi December 17, 1905, Finland thingtlang khaw pakhat, Rautajarvi khua a piang niin an ngai (1906 zawk a ni e ti pawh an awm) a. He khua a mi chengte hi a tlangpuiin lo nei a eizawng an ni. Simo Hayha te pawh huan neiin ei an zawng ve thin a ni. Soviet Union a lo din a Finland ram pawhin zalenna (independent) a lo hmuh a, a lo indan takah chuan, Hayha te chenna khua Rautajarvi pawh chu Russia ramri hnaihte ah a awm a ni. Hayha hi a naupan lai atangin thingtlang naupang dang ang bawkin hna a thawk nasa in Silai nena ramvah a sapelh a hrat em em a, a tette atanga silai ngaina leh thawkrim a nih avang te pawh nifahmiang, heti khawp a Sniper ropui ni tura silai kah thiamna te, dawhtheina leh chhelna te a rawn neih theihna tak ni.

Hayha hi sipai a a tan hma rengin silai kah tui em em mi a ni hrim hrim a, hun awl a neih apiang chuan pawn ah chhuakin silai kah a zir thin a ni. A silai kahthiam zia lanna pakhat chu; Target, Feet 500 a hla a mi chu Minute khat chhungin a silai changkang lutuk lem lo, Mosin-Nagant hmangin vawi 16 a kap fuh chat chat thei a ni, hei hian a themthiam zia a pholang awm e.

A Sipai tan:
Kum 1925 khan Finnish Army ah inziak lutin, kumkhat chhung chhuanawm taka a thawh hnu in Corporal niin Finnish Army bansan a, Civil Guard (heihi U.S National Guard kan tih ang chi) zawm leh in World War II rawn thlen thengin Reserve Unit ah a awm ta ani.

A Hmingchher tanna:
November ni 30, 1939 ah cuan Soviet Union ram lian zet mai, an ram Population pawh Maktaduai 171 chuang awmna ram chuan, an thenawm ram tereuhte Finland, a micheng pawh Maktaduai 3 vel chauh awmna chu a rawn ralpui beih ta chiam mai a, he indona hian a vanglai hun hmang tan mek, Simo Hayha chu cho chhuakin, ram leh hnam chhan nan, Sniper anga a bul tanna leh a hmingchherna, he khawvel awm chhunga Sniper khawvela hming dai leh tawh ngai lo turin, Jaeger Regiment 34 ah chuan a in ziak lut fel ta a, Kollaa lui bulah chuan Finnish sipai 32 lek te chuan Soviet sipai 4000 teh meuh mai chu an lo hmachhawn a ni. Winter War laia Soviet Union leh Finnish sipai te hi an in tam hleih hle mai a, a Ratio chuan 100:1 a ni hial a ni. Finnish ho tan chuan a zamawm duh ve khawp ang.

Indona mual vawt lutuk tak mai, Celcius Degree 0 chunglama a awm ngai miah lohna hmun, a tlangpui a -40 atanga -20 Degree Celcius a nih thin na hmun ah chuan, thawmhnaw var Suit-a inthuam, pa te reuhte, Feet 5 awrh a sang, mahse Sniper hlauhawm zet mai Simo Hayha chuan a thiamthil a Show tan ta. An pu te'n a hman tura an pek Swedish Mauser Rifle, enlenna (Scope) awm ai chuan, silai te zawk leh changkang lo zawk, enlenna (scope) pawh awm lo, Russia siam, a ramvah silai Mosin-Nagant chu hmelma Soviet sipai, silai changkang ber ber leh tha tak tak kengho lo phil nan chuan a thlang zawk a, tichuan a hna a tan ta.

A tlangpuii a mi kahhlum te hian a mah hi an hmu hman ngai lo ani. Hayha hi silai kah a thiam em vang leh Soviet sipai te tana a hnawksak em avang hian Soviet sawrkar chuan luman sang tak siamsak in, a that theitu chu lawmman tlem chhe lo taka vur an intiam nghe nghe a, hei vang hian Soviet sipai, a bik takin an Sniper ho bitum leh a pelh a an pelh ber a ni hial reng a ni. Nimahsela tette atanga a hrat khawkhenna leh a tawnhriat ngahna hrim hrim vang te pawh a ni ang, amah, Hayha that tura rawn vehtu Sniper leh sipai te chu alo dahtha hmak hmak zel mai si a, Soviet hruaitu te lu a hai tak zet ta.

Tichuan, Simo Hayha a bik taka veh a, that turin Soviet hruaitu te chuan Sniper team an dinin an tir chuak ta a. Mahse chu Operation, Simo Hayha thah tumna Operation pawh chuan eng ruai a ang thei ta chuang lo, Soviet Sniper hovin an hmuh ve hma in, Sniper Team Member ho zawng zawng chu alo that fai leh ta vek mai a ni. Tichuan Simo Hayha cuan ni 100 pawh tling lovah Soviet sipai 505 Confirmed Kills in a that hman a ni, pui rem rem khawp mai.

Hayha Sniping Tactic hi a tlangpuiin Sniper dang ang lo takin a malin a che thin a, Spotter a hmang ve ngai lo tluk a ni. A silai hmehpuah tam ber hi thu chungin Meter 400 vela hla atangin Target a kap tlangpui a, a Target tlangpui chu sipai pangngai ni lovin, amah rawn vehtu Sniper te, Sipai Officer te, Machine Gunner te, laipui pu te leh Weapons Crews hrang hrang te an ni.

Hetih hun lai hian Finnish Sniper te hi an Tactic a tha hrim hrim nge ni, Soviet ho khan Finnish Sniper ho kha hming lem ah 'Cuckoo' (Cuckoo hi sava chikhat hming a ni,) tih an vuah sak a, a chhan chu Finnish Sniper te kha indona muala thingkung (Trees) zawng zawngah khan an awm mai emaw tih tur khawpin an biru thiamin, Position an Set thiam a ni. Finnish Sniper ho Tactic zinga lar ber pakhat chu, "Motti" Tactic an tih hi a ni a, Soviet sipai te khan Finland inkal pawhna kawngpui kha lak hmasak ber an tum thin avangin, Finnish Sniper te chuan kawng sir hnim leh thingkung leh hmun rem rem laiah an lo chang a, Soviet sipai hovin an bihruk na zawn an pel fel ta maw tih ah, an hmung lam atangin an kap ta ngheng mai thin a ni.

Heti taka a chet that avang hian Simo Hayha hian sipai chawimawina hrang hrang a dawng hnem malh malh hle mai a, chu'ng zingah chuan Personal takin Finnish Commander pakhat, Baron Field Marshal Mannerheim chuan Corporal atangin Second Lieutanant Rank ah a kaisan tir a, hetiang anga chak a sipai Rank-a kaisanna hi tun thlengin Finnish History ah ala awm ngai lo a ni.

Vanneihna hi engtik lai pawh a tawn reng theih ni hek lo le, Simo Hayha pawh chuan March ni 6, 1940 ah chuan hmelma lam ngenmu a tawng ve ta. Frontline-a a awm laiin, hmelma lam suan tlang chuan a khabe dinglamah rawn deng fuhin, ni kaw chhung lai nikhaw hre lovin a awm phah nghe nghe a ni. He a hliam hi a na hle ni tur a ni, a tira lo bawihsawmtu a thiante phei chuan, a lu chanve vel cu a hek huam a ni, an ti hial ani. Hei avang hian a hmai ah lian takin kum 96 thleng dam a, 1st, April 2002-a a thihni thleng in ser a awm hlen ta a ni. Tichuan Winter War ah chuan ram lian zawk Soviet chuan Finland ram tlemte, 22,000 square Miles vel chauh la in an tlawm ta tho va, a tir a Soviet sipai 1,500,000 zinga 1,000,000 zet chu Finnish sipai huaisen te'n an lo kap hlum a ni.

Russian sipai Officer pakhat phei chuan, "Kan sipai thi ta zawng zawngte phumna leng tawk chauh ram kan la a ni e," a ti hial a ni.

Sawi tawh angin, Simo Hayha hian Mosin-Nagant Rifle, Scope nei lo a hmang thin kan tih tawh kha, enlenna (scope) a hman duh loh chhan ni a a sawi te chu :-

1. Rifle Scope vuah hmanga Target kah dawn chuan, a kaptu lu a awm san a ngai a, Scope han bih turin, chu chuan hmelma lam Sniper tan Head-Shot theihna Chance tha tak a siam sak a ni.

2. A chettlatna hmun hi vur ram khawvawt lutuk a ni kan tih tawh kha, chutiang hmun ah chuan Rifle Scope-a Lens te hi awlsam takin khawvawt vanga "Fog" lo awmin a tih nut/phe theih thin avangin.

3. Rifle Scope Lens te hi Ni in a han chhun hian a lo enkhalh in alo tle zeuh thin a, hei hian a hmangtu Sniper bihrukna a ti lang thei thin a, hmelma lam Sniper tan zawnchhuah a tih awlsam phah thin a ni.

A thih hma lawk a American Mosin-Nagan Rifle Collector hovin heti taka Sniper ropui alo nih theihna chhan an han zawh chuan, awlsam te in "Practice" tiin alo chhang fel et mai a ni.

Bishop G. Bartowski

No comments:

Post a Comment