Total Pageviews

Sunday, June 29, 2014

Chhinchhiahna (Punctuation) - Chhunzawmna

stock-vector-old-fashione.jpg 8. Hyphen (-):
Thu pahnih zawmna leh daidanna a ni.
1. Zawmna a nih dan:
Tlar khata hla thu leng chin tawpa thumal chu zawm thin a niha, a then a len loh chuan a zawm a awm tih tilang turin leh thu inzawm chi ni si lo zawm anga dah ngai si zawm nan leh thlah pawlh sawinaahte zawmna atan hman a ni.
2. Daidanna a nih dan:
Vowel-a tawp thumala ‘a’ leh ‘ah’ a beh (suffix) hian chu thumal thar chuan awmze phir a neiha chhiara a chian mai theih loh chuan chhiar sual leh ngaih sual a nih loh nan suffix chu hyphen- a daidan thin tur a ni. Figure leh Foreign word pawhin suffix a neih chuan a suffix nena daidan nan hyphen hi hman thin tur a ni bawk.
* Hyphen hi a tlem thei ang ber hman tur a ni; chhiar sual leh ngaihsual theih tur chi-ah chauh hman a tha.

9. Dash (―):
Dash hi colon hmanna ang chi deuh thu note nei kamkeuna tawpah an dah thin. Hyphen nen a inang lova, a hmanna pawh a inang hek lo; a sei zawngah chuan hyphen let hnih vela sei a ni.
1. Point hrang hrang nei thu tlangpui tawpah colon nen hman thin a ni.
2. Thil chi hrang hrang sawi dawnin a hlawma sawina thu leh an sawi tur tak inkarah daidan nan an hmang thin.

10. Bracket te ( ):
Hei hi a hmaa thu tifiah tura ziah lan ngai si, chhiar tel kher erawh chu ngai lo thei kual khung nana hman a ni.
Note: ‘Mi pasarih (7) an lo kal’ tia kual khung chhunga a figure dah hi chin tur a ni lo, ‘pasarih’ tih hi a chiang tawk hle a ni. A figure ziah hmasak chu pawisa a nih erawh chuan tihsual palh ven nan bracket chhungah a thu ziah tho a tha.

11. Hawrawp banna ( ’ ):
Thu lam rik hnih, a pahniha lam ri lova a hawrawp thenkhat bana lam khata dah hian chung hawrawp ban then aiah chuan he chhinchhiahna hi dah tur a ni. Hawrawp banna hi chhiar sual phah leh ngaih sual theih tur chi ven nan chauh hman tur a ni.

12. Tlukna (=):
Chhiarkawp lamah hman a ni ber a, thu ziah pangngaiah chuan hman ve zeuh chang chu a awm.

13. Ditto ( ” ):
A chung chiaha mi ang tihna a ni a, heti ang hian an hmang thin.

14. Nambar indawt chhawn dan tur (order of numbering):
Lehkhabu leh thu ziak dangah a thu ken azira thupui hrang hranga then sawm tul a awm thin a. Chuti angah chuan a then hranna kengtu atan nambar hman a ni thin. Thu ziak thupui hrang hranga then sawm ngai chi-ah chuan a thenna nambar chi hrang hrang hman a tul thin a. Heti ang atan hian hman dan kawngpui zui tlan neih a pawimawh hle.
Heti ang hian:
Hlawmpui (part)
I II III Bung
1 2 3 Thensawm chhawng 1 na
1.
2.
Thensawm chhawng 2 na
(1)
(2)
Thensawm chhawng 3 na
(a)
(b)
Thensawm chhawng 4 na
(i)
(ii)
Point system pawh hman theih a ni tho.

15. Oblique (/):
Office thuchhuak lehkha nambar nei chi-ah chuan a lehkha hriat hranna atana a nambar ken figure daidan nan oblique (rin tung awn) hman a ni thin. Tin, ni leh kum daidannan hman thin a ni bawk. Hetiang bakah hian thu ziak pangngaiah pawh oblique (/) hi hman fo a ni a. Thu ziak kara oblique tam tak awm thin hian lehkha chhiar a tinuam lo thei hle a, a theih chinah oblique hman hi pumpelh theih a tha hle ang a. Hman loh theih lohnaah chuan entirna chiang tak, hriat sual theih loh tura hman ni se.
Heti ang hian:
‘emaw’ tih nan:
L.C.D post 2/3 siam a ni dawn.
= L.C.D post 2 emaw, 3 emaw siam a ni dawn.
‘vel’ tih nan:
Chaw ei turin palai 4/5 rawn hruai ang che.
= Chaw ei turin palai pali panga vel rawn hruai ang che.
‘zelah’ tih nan:
Tunlaia Cement man Rs. 300/ bag a ni. = Tunlaia Cement man chu Bag 1 Rs. 300 a ni.
‘ah’ tih nan:
Vawiina Sunday School kai zat chu 30/60 an ni.
= Vawiina Sunday School kai zat chu hming ziak 60 ah 30 an ni

16. Thluk seina (^):
Hei hi thluk sei chhinchhiahna a ni. Thumal hawrawp zinga vowel awm chu lam rik zawnga thluk a nih chuan chu vowel chungah chuan he chhinchhiahna hi dah tur a ni. Vowel pahnih pawh awm kawp se, thluk a nihna zawk zawk chungah dah tho tur a ni. Mizo tawng hi a thlukin kawngro a sut nasat avangin thluk sei chhinchhiahna hmang tel lo chuan thuziak a chiang kim thei lo va, chhiar dik a harsa thin. Chu vangin, thuziak uluk chi-ah chuan vowel ri fan chungah thlukna (^) dah thin a tha.

17. Figure, a thua ziah dan tur:
Nambar leh thil dang pawh a thua a zat kan ziahin heti ang hian ziah thin tur a ni. Unit tin zat chu a unit hming nen inzawma ziakin unit hrang hrang inkarah ‘leh’ dah thin tur a ni.

KC Lalruatdika

No comments:

Post a Comment