Rulin mihring a chuk chhan chu thawn thut (startled) vangte, hual chep (cornered / threatened) vangte, chhaih kawlh (enraged) vangte a ni,’ an ti.
TI SUH
Hmanlaia Rul chuk an enkawl dan, tuna a tha lo tih an hmuh chhuah tak thenkhatte te chu:
1. Tawn/hren khalh (Tourniquets):
Rul chukna hmuamhma chu hruiin emaw, puanin emaw, tawt taka tawnkhalh tur!!
Rul tur dang tur khawp chuan thisen kal thei lo khawpa tawn/hren tawt a ngai a, chutianga hren chuan kan hren khalhna taksa penglehlamah thisen a lutin a chhuah theih loh avangin a thi mai thin a, tan a ngaih phah thin. Midangin an lo hreng tawh a nih erawh chuan damdawiin thlen hma chuan phelh tawh hauh loh tur a ni. Mi thiam bik (Medically Qualified Personel) i nih loh chuan ti ve ngawt suh.
2. Zai hawn:
A chukna hmuamhma chu zai kak tur (a tur fawh/hip chhuah nan)!!
Rul ka-ah hian a tur mai bakah natna hrik tamtak a awm a, a hmuamhma zai hawn belh hian natna hrik luhna chance a tih san mai bakah a tuartu tan a na thlawn mai a ni.
3. Fawh / hip chhuah:
A chukna hmuamhma zai hawn hnu chuan rul tur chu fawh/hip chhuah tur!!
Rul turah hian Chemical chi khat ‘Hyalurondase’ a awm a, chu Chemical chuan rul turin taksa a luh rualin rang takin a sem darh nghal thin. Minute 3 ral hnuah phei chuan a tur lut zawng zawng atanga 0.1% pawh a hip chhuah theih tawh loh.
4. Silfai:
A chukna hmuamhma leh a vel fai taka silfai tur!!
Rul chukna hmuamhma bul velah hian Rul tur leh Rul ka chhunga natna hrik a kai tel thin avangin sil loh a him ber. Sil zawngin heng Rul tur leh natna hrik kai hi a pemah tih luh palh a awl hle.
TI RAWH
Rul chuk enkawl dan pawimawh hmasa ber (First-Aid) leh vantlangin kan tih theih chu hetiang hian an tarlang
1. Chuk nawn tir suh:
A damlo (tuartu) leh a vela awm te a chuk leh loh nan fimkhur rawh. A tuartu emaw, a tanpuitu emaw a chuk nawn leh ai chuan Rul chu thah/man kher tum suh. Duhthusamah chuan a Rul chu thah a, damdawiina ken tel theih a tha, a nung chung chuan ken hauh loh tur.
2. Chiai suh:
Damlo chu a hahdam thei ang berin siam la, chiai suh. Manganna leh chiaina hi inkaichhawn theih a ni a, damlo chu a chiai chuan a lungphu a rang a, rul tur hnathawh a tichak thin.
3. Phelh thawl rawh:
Rul chukna hmuamhma leh a vel chu a vun nasat thin avangin phelh thawl rawh. A chukna hmun a zirin a Sana, Ngun, Zungbun, Pheikhawk, etc. hlih sak rawh.
4. A taksa siam rem rawh:
A chukna hmuamhma chu a lung (heart) aia hniamah dah tir la, a hahdam leh che lo thei ang berin damlo taksa chu siam rem rawh
5. Muang suh:
Second tin kha Nunna leh damna hriltu a ni thei, phili lovin hmanhmawh rawh.
6. Puithuna atthlakah buai suh:
Rulchuk damdawi leh enkawl dan finfiah loh (Without Scientific Proof)-ah inhambuai suh.
Entirnan heng Soda-a inchiu te, Khaini barh te, Ar mawng hip tir leh Tengteremu hip tir te.
Rul in a chuk che chuan Second tin, Minute tin kha i nuna atan a pawimawh tawh tih hria la, heng a chung a entirna kan sawi loh pawh Mizopa damdawi hriat han hman chhin phawt a, dam phah leh si loh hnu a, Hospital pan leh hnuhnawh chu i tlai lutuk thei tih hria ang che.
7. Tanpuitu zawng rawh:
Damlo chu a theih hram chuan ke a kal tir loh tur a ni. A theih phei chuan Motor-a hlan nghal tur, a remchan loh chuan zawn a tha. Chutiang tur chuan tanpuitu zawng la, damdawiin hnai ber panpui nghal rawh. I hmu lo anih pawn kaihkuah/tiang hawl tir tur a ni a, a chukna bawr chu a che lo thei ang bera siam tur.
8. Ei tur leh in tur pe suh:
Damlo chu ei tur leh in tur pek loh a him. Zu lam chi phei chu pek hauh loh tur.
9. Symptomatic Treatment:
Damlo chu a thawk a hah viau chuan CPR pe rawh. Na a tih viau chuan Paracetamol pe rawh, nachhawkna thenkhat hian lungphu a ti rangin, Rul tur hnathawh a tichak thei tih hria ang che.
10. Thlamuan rawh:
Rul chuk zawng zawng 70% hi Rul tur hlauhawm lo chuk a ni. Rul tur neiin a chuk 50% hi Dry Bite a ni a, a bak atanga 30% chauh hi Lethal Dose a ni. Chungho pawh chu damdawi nena enkawl dam awl tak a ni.
Damlo chu thlamuan rawh.
Heng bakah hian Neurotoxin/Cardiotoxin tur pai chi (Rulngan, Rul-thi-hna, Chawnglei, Khuavangrul etc.) bikah chuan a chukna hmuamhma leh a vel chu tawt lutuk lo va tuam a tha. Mahse, Cytotoxin/Haemotoxin tur (tisa ei chhe thei) nei chi Rul (Rultuha, Rulmuk, etc) -ah chuan tuam loh a him.
No comments:
Post a Comment