Total Pageviews

Sunday, March 27, 2016

Operation Thunderbolt - The Raid On Entebbe




Israel Commando ho in Entebbe-a thlawhna Hijack an chhanchhuahna ropui chu


Thu hma: Operation Thunderbolt, Operation Entebbe tih leh Operation Jonathan ti a an sawi bawk thin khawvela tun thlenga thlawhna hijack chhanchhuahna ropui bera an sawi thin hi Israel commando te chet thatna ber pawl a sawi a ni tih hi chu hrelo kan awm mang kher awm love.

Khuh hawnna: June ni 27, 1976 khan Air France thlawhna mi 248 chuanna chu Popular Front for the Liberation of Palestine leh German Revolutionary Cells tangkawp te chuan hijack in Entebbe airport Kampala, Uganda ah chuan an tum pui a. He thlawhna hruaikawitute hian Juda mi ho zawng chu thliar hrangin Juda mi nilo 47 te chu an chhuah tir a, hemi hnuah hian Juda mi nilo mi 101 te chu an chhuah tir leh a, tichuan Israel mi leh Juda mi 100 chuang leh Juda mi ni ve thlawhna Captain, Captain Bacos te chu hreng in an thil ngiat te an tih hlawhtin loh chuan an vai a thah vekah an vau a. Israel sawrkar thin a khei ta zar mai. Tichuan Israel Defence Force IDF chuan MOSSAD ho ina intelligence report an pek angin heng mi tang ho hi chhanchhuah dan an rel ta a. Kar khat chhung lek inpuahchahna hun nei in Israel commando tha rual chuan a ruk thei ang ber in chhanchhuah dan tur chu an zir ta tluk tluk mai a. An training zawh chuan 4000Km a hla Uganda ah chuan thlawhna hmangin commando 100 rual chu va kal in heng thlawhna hruaikawi tuten a an mi hren mi 102 te chu 90minutes chhung lek in an va chhanchhuak ta a ni. He opperation ah hian thlawhna hruaikawitu te zawng zawng chu an kaphlum vek a, Israel commando lam panga an hliam a, tin, mi tang pathum an thi a, Israel commando a an commander ber Lt. Col. Yonatan Netanyahu a thi ve hlauh bawk a, tin, Uganda lam sipai 45 vel kahhlum an ni in Uganda Air Force ho indo tlawhna Soviet siam Mig-17 leh Mig-21 an tihchhiat sak bawk a, mitang damlo pakhat Uganda damdawiin a an kalsan palh chu a hnuah Uganda Army officer ten an that ve leh thung bawk. He inchhanchhuahna ropui hi a ni khawvel ina Operation Thunderbolt/Operation Entebbe ti a a lo hriat lar tak chu. Heta an commander thi hi Israel Prime Minister Benjamin Netanyahu u a ni nghe nghe a, amah hriatreng nan hian he Operation hi Operation Jonathan tih pawh in an sawi ve thin a ni.

Thu bul intanna: PLO, Palestinian Liberation Organization chu Jordanian-Palestinian civil war zawh hnu khan Jordan atangin sahthlak an ni a. Tichuan South Lebanon lamah inkulh in heta tang hian sipai tur refugee ho vel angin an indap khawm ve ta a. Heta tang hian Palestinian military organizations hrang hrang te chu tang ho in Israel chu an beih rawn ta thin a. A sipai lampang bei tak tak ngam si lo in mipui vantlang lam an bitum ta thin a. An tum ber pakhat chu mi te thinlung a hlauhna chi tuh chu a ni a. South Lebanon hi khauh tak mai a ram leh hnam tana helna leh tharumthawhna "Fatah" an tih mai an kenkawhna anih avangin "Fatahland" ti hial in an sawi thin reng a ni. Tichuan South Lebanon atang hian PLO ho chuan ‘Terror Campaign’ an tih mai chu Israel lakah chuan an kalpui ta thin a ni.

Thlawhna Hijack-na chu: June ni 17, 1976 khan Air France thlawhna Flight 139, Airbus A300 (Airbus A300B4-203), registration F-BVGG (c/n 019), Tel Aviv, Israel atang a passenger 246 leh thlawhna hnatawk te phur chungin a thlawk chuak a. Athens Airport ah tum leh in hetah hian mi 12 an rawn chuan belh leh a, heng rawn chuan belh te ziangah hian thlawhna hruaikawtu tur mi 4 an rawn lut tel ve bawk a. Athens atang hian Paris lam panin a thlawk chhuak leh a, heta tanga a thlawhchhuah hnu lawk dar 12:30pm velah chuan thlawhna chu Popular Front for the Liberation of Palestine – External Operations (PFLP-EO) mi pahnih leh German mi pahnih German Revolutionary Cells ami Wilfried Böse leh Brigitte Kuhlmann te chuan thlawhna chu an hruai kawi ta a. A hmasa ber in Benghazi, Libya ah thlawhna chu an tum tir phawt a, hetah hian a tui te thun pah in darkar 7 zet an chawlh pui hnuah an thlawh chhuah leh hma in hmeichhe pakhat, nau chhiat anga in sawi chu an chhuah tir a tichuan Benghazi chu chhuahsan in Tel Aviv atanga an thlawhchhuah atanga darkar 24 hnuah tlai lam dar 3:15 ah 28th June 1979 khan Entebbe Airport Uganda ah chuan an tum luh pui ta a ni.

Entebbe Airport ah hian hijackers ho hi mi pali dang in an rawn zawm ve leh a, Uganda President khawvel President zawng zawng a mawl ber mai leh nun rawng zet mai, mihring sa pawh ei hreh lo a sawi leh hmeichhe chhul leh hnute hleh thlak kan te pawh ei thin ni a sawi Idi Amin-a mi leh sa te chuan an rawn puibawm ve ta bawk a.

Hijackers ho hian an thil duh chu Israel sawrkar hnenah an thlen ta nghal a, an demand ber chu Palestinian mi Israel leh Germany Jail a tang mek mi 40 chhuah te, midang 13 Kenya, France, Switzerland leh West Germany a hren mek te chhuah te a ni. Heng an thil phut te hi Israel sawrkar in a ti hlawhtling lo anih chuan July ni1, 1976 atangin an mi hren te chu an thah tan tur thu an puang nghal bawk. An that hreh dawn miah lo tih hi thil chiang sa a ni bawk, mahse a firfiak a che te thil demand tih mai mai chu Israel hian tih hlawhtlin sak a lo tum lo nasa mai le.

Israel mi te thliar hran an ni ta: Hijackers ho hian an mi hrente chu group hnih ah an then ta phawk mai a. Israel mi leh Israel mi lo in. Sawidanah chuan Juda ho an thenhrang angin an sawi na a, anmahni chuan Juda ho hrim hrim chu an huat loh thu leh Israel mi te chauh an duh thu an sawi lang a, an mi hren Israel mi nilo an chhuah pawh in Juda mi, Israel citizenship neilo an chhuah tel nual nghe nghe a ni. Tichuan Israel mi nilo a an hriat zawng te chu an chhuah ta a, mi 106 lai an la hreng thung a. Heng an mi hren te hi Entebbe Airport a transist hall ah an dah khawm a uluk tak in an veng bawk a.

Hetianga an mi hren an chhuah te hi Ugand atang hian Air France thlawhna in phurh chhuah tir an ni ta a, thlawhna Captain, Michael Bacos chuan a passenger te chu a mawhphurhna an ni e a tih avangin chhuah an tum pawh in a kalsan duh ta lova, tin, thlawhna a thawk midang ho pawh chuan an captain tihdan zul zui in an kalsan duh ta bik lo a, tin, French mi Nun pakhat pawh in a kalsan duh lo a, a aiah an mi hrenlai pakhat chu chhuah zawk turin a ti na a, tihluihna in Air France thlawhna ah hian an chuan luih tir ta tho a. Tichuan hruaikawitu te chuan Israel mi 85 leh Juda mi thenkhat leh thlawhna a thawk mi 20 te nen mi 105 an hreng ta a nih chu. An thil ngiat hi tihhlawhtlin a nih loh chuan heng an mi hren te hi thah vek an tum a ni. Israel tan ngawih mai mai chi a ni ta lo.

Israel a inpuahchah tan ta: A tirah chuan Israel hian hruaikawitu te hi tawngka a dawr a tum phawt a, IDF a an Officer pension tawh Baruch “Baruka” Bar-Lev chuan Idi Amin hi a mimal takin a lo hmelhriat hlauh mai a, amah hian vawi tam phone in Idi Amin hi a dawr a mahse awmzia a nei thei ta chuang lo a, tin, Israel hian US sawrkar hnenah Egyptian President Anuar Sadat-a hnena Idi Amin a chu an mi hren te chhuah tur a ngen sak tur in a ngen bawk a, mahse hei pawh hian awmzia a awm ta chuang lo. Hun tiam July ni 1 chu a lo thleng ta, hemi ni hian Israel chuan Hijacker ho chu July ni 4 thleng tal hun pek belh leh tur in an dil a, hetiang a hun an pek belh chuan an tan inpuahchahna hun thawl deuh zawk a awm thei dawn a, tin, Idi Amina lah Port Louis, Mauritus lamah Orginisation of African Unity Chairman a nihna chu Seewoosagur Ramgoolam hnena a mimal tak a hlan turin a kal theih phah dawn bawk si a, tichuan hun chu pek belh an ni ta. Israel chuan tharum a mi hren te chhanchhuak tur a inpuahchahna hun tha an nei thei ta.

MOSSAD an che ta, an thu dawn atangin Entebbe a an thlawhna tumhmun awmdan vel leh a terminal building awmdan te, an mi hren te awmna hmun te chu an hre thei ta a. Vanneihthlak deuh mai in Israel mi ta construction company pakhat chuan Entebbe Airport an siam lai vel hian A terminal building vel chu an lo sa ve hlauh mai a. He company neitu Solel Boneh chu Israel Army ho chuan bepawpin ani hian an terminal building sakna an blue print chu a theh chhuah thei ta hlauh mai a, chumi mil chuan commando ho training nan chuan a lem a tak ang chiah tur chu an han siam ta phawt mai a. Hun a tepter tawh nasa mai si. an mi chhuah te zingah chuan sipaiah te lo tang hrep tawh pakhat a lo awm ve hlauh mai a, chumi chuan hijackers ho duty position zawng zawng leh an ralthuam ken zawng zawng te nen chuan chipchiar takin a report thei hlauh mai bawk a, heng an thil hriat ang ang te hi Israel commando ho chuan an hmang tangkai chho ta zel a. He an chhanchhuahna hna thawh turah hian raid organizer atan Muki Betzer ruat a ni a, ani hian uluk takin a beih ban tur hi a ruahman ta char char mai a, tichuan chhanchhuah hna thawk tur chuan sipai tha bik 100 thlanchhuah an ni ta a.

Chhanchhuaktu pawl leh an hna turte: Heng a va bei tur te pawh hi group hrang hrangah an then hrang leh thlap mai a ‘Ground Command and Control Element’ an tih ho an awm a, heng ho hi Brig. Gen. Shomron command na hnuaiah a tul ang ang a hmunah inbiakpawhna lamthleng a lo buaipui turte an ni. ‘Assault Element’ an tih te an awm leh a, hetah hian Israel cammando tha thiau Sayeret Matkal ami te thlanchhuah mi 29 Lt. Col. Netanyahu-a command na hnuaiah an awm thung a, heng ho hian mi hren te chhanchhuah hna tak hi chu an thawk dawn a ni. Hei bakah hian Assault team tho Major Betser-a ho te leh Matan Vilnai ho te an awm bawk a. Heng bakah hian chhanchhuah hna an thawh huna chhanchhuah hna thawktu te lo tibuai theitu tur laka lo vengtu tur leh an thlawhna ken hrawl zet mai C-130 Hercules lo venghim tur leh Uganda Air Force ho thlawhna MiG ho, anmahni a chhanchhuah huna rawn umzui thei tur chi ang lo tichhetu tur ‘Reinforcment Element; an tih ho te an awm bawk a. Heng ho hian mi hren an chhanchhuah te thlawhna a an luh thlenga lo venhim leh an thlawhna lei lama a tui an thun belh lai a lo venhim thlengin an thawk ve thung dawn a ni. Tichuan engkim an inpeih fel hnu chuan Entebbe Airport a zanlaia thlawk lut tur chuan an in peih fel ta. Chhanchhuah hna thawh hun chhung atan hian 90 minutes ruat a ni tawp mai a, hemi hun chhung hian mi hren te chhanchhuah leh Entebbe Airport chhuahsan engkim an peih fel hman tur a ni tawp mai a, thu dang a awm lo, sipai 100 zet zawt in ram pakhat an va bei thut dawn anih chu, enge an tawh dawn, an hlawhtling dawn em hriat a ni lo, mahse Israel hian hlawhcham thei an ni lo tih an inhrechiang hle thung. An hlawhchham anih vaih chuan an ram mi leh sa an hren te chu heng hijackers ho hian dimdawihna tel miah lo in an that vek dawn tih sawilawk tur hian zawlnei der nih kher a ngai lo tih pawh an hre chiang hle bawk.

Entebbe lam pan in: July ni 3, 1976 chuan Israeli Cabinet chuan chhanchhuah hna thawh chu an approved ta a. Hetih lai hian President Idi Amin chuan a tira hijacker awmsa te bakah an thiante ho in an rawn belhchhah chu a lo phal ve mek thung bawk a. He chhanchhuah hna hi a tirah tak chuan Israel Defence Force hian a chhanchhuaktu tur te chu Lake Victoria a thlawhna atanga thlak a rubber lawng hmanga chhanchhuah hna hi beih an tum deuh na a mahse hun an neih tepter tak em avangin thlawhna a kal hi an ti thlu ta a ni. Entebbe lam an panna turah hian harsatna liantham tak mai an tawk ta tlat mai. Sipai ho leh an bungrua te phur tura an tih thlawhna lian Lockheed C-130 Hercules chu 4000km vela hla thlawk tur chuan kawnglakah a tui thun belh a ngai dawn tlat mai, thlawhna dang a aia thlawk thui thei han hmang dawn se a phurh zat ang an phur leh thei dawn bawk si lo, chutih lai in Africa a khawi ram mah in a hnu lama an ram laka Uganda sawrkar thinrim tuan leh tur chu ngai ngamlo in an ram chhungah thlawhna tui thun a an chawlh an phal hlawm bawk si lo. Thlawhna tui thun nana awmang ber Kenya pawh chuan a remti lo bur mai bawk si, hun a chep tawh si Israel sawrkar a vir buai nasa ta mai. Africa ram dang te hian hetih lai hian Uganda hi an President Idi Amin-a butut lutuk avang hian an hlauh rawn vek mai si a, chu achhapah Palestinian ho te nen a la tangho kher zui bawk si. Israel chuan tanpuitu a theih ang ang te pun khawm in Juda mi Block Hotel chain neitu Kenya a awm te leh Nairobi lama Israel mi mihausa leh milian awm ho te tangkawp chuan engtin tin emaw Kenya President Mzee Jomo Kenyatta chu an rama Israel thlawhna te tui thun tur a tum tir lawk tur chuan an hmin thei ta hlauh mai a, international law ah chuan Israel thlawhna te hi raltuam phur chungin phalna nei lo chuan Africa khawi pam chungah mah a thlawk thiang lo tih a ni, Kenya chuan an rama Jomo Kenyatta International Airport a thlawhna tui thun tur leh an air space a thlawh tlang chu a phal ta hlauh mai a. He thil a Block Hotel ho lo inrawlh ve vang hi a ni maithei Block hotel chain ho ta tho The Norfolk Hotel chu December ni 31, 1980 khan PFLP/PLO ho in bomb nen an bei chiam mai a, mi 13 lai in an nunna an chan phah a, mi 87 lai in hliam na tak an tawrh phah nghe nghe a ni.

Tichuan chhanchhuaktu pawl ho chu Entebbe lam pan chuan an thlawk chhuak ta a, Sharm al-Seikh chung zawnah thlawk tlang in international flight path ah Red Sea an thlawh khum a, Egyptian ho te leh, Sudanese ho te leh Saudi Arabian force ho radar in a lo man loh nan hniam tawk ah 100ft vel chauh a sangah an thlawk char char a, tlem a inher hret in chhimlam hret ah Djibouti an thlawh pel leh a. Somalia te Ogaden te leh Ethopia te an thlawh pelh hnuah Jomo Kenyatta International Airport, Nairobi, Kenya ah thlawhna tui an thun a, he thlawhna hi Boeing 707 thlawhna pahnih in a zui bawk a, pakhat in damdawi lam leh thil tul dang a phur a, tin pakhat chu air comand centre ang ni in General Yekutiel Adam’an a thutchilh a, chhanchhuah hna an thawh chhung a Entebbe chungzawn a lo thlawk kual reng tur a ni thung.


Entebbe an lut ta: Israel commando ho chu Entebbe Airport ah chuan zanlai dar 11:00 ah an tum a. President Idi Amin a hman thin Mercedese car dum ang leh a vengtu englai pawh a zui thin chuanna Land Rover ang chu an keng tel a. Hei hi airport vengtu te bum nan a an tih a ni a, hemi car hmang hian terminal building lam chu an pan a, mahse Israel ho hian hriat hmaih an nei ve tlat mai, a hma lawk hian Idi Amin-a hian a hman atan Mercedese car var a lo lei tih hi a ni. Security guard pahnih awm te chuan an lo ringhlel ta reng a an lo tiding ta tlat mai, mahse Commando ho chuan pistol silencer vuah in an kap nghal a, mahse an kap hlum lo, mahse an hnu a Land rover a rawn zui tute chuan an rawn kap hlum ta tho a ni.


Chhanchhuahna ropui: Israel commando ho chu an chuanna motor atang chuan rang taka zuangthla in terminal building lamah chuan an thlan phei nghal a. Hijackers te hian an mi hren te hi main hall ah an dah a, hetia an tlanluh pah hian aurinna hmangin Sap tawng leh Hebrai tawngin “Leiah bawk ru, Israel sipai te kan ni e” ti in an au nghal a, an mi hren ho te chu leiah an bawk nghal, silai a puak nghal zawih zawih mai. Hetih lai tak hian Jean Jacques Maimoni, kum 19 mi lek, French ram atanga Israel a pem lut, French passport pawh nei tho mahse Israeli Jew anga in chhal a chhuak ve duh ta lo chu a awmhmun atang chuan a rawn ding chhuak hlauh mai a chu tak chu Israel commander Muki Betzer leh commando pakhat chuan hmelma lam emaw ti in an lo kap hlum nghal a, tin Israeli Medical Insurance Fund a an manager Pasco Cohen, kum 52 mi leh Ida Borochovitch, Russian Jew, Israel a pem lut kum 56 mi pawh an inkah tawnnna ah hian silaimu lengvak tawngin kah hlum an ni ve bawk.

An inkah mek lai hian Israel commando ho chuan, “Khawnge midang hi an awm?” ti in hijackers dang awmna chu an zawt a, an mi hren te chuan hijackers dang te awmna pindan lam chu kawhhmuh in chu pindan chhungah chuan commando ho chuan granade an vawm lut ta mial mial mai a, va luh chilh in hijacker pathum lo la dam te chu an kap hlum lehnghal a. Hetih lai hian an hnung rawn dawl tu C-130 Hercules thlawhna pathum dang te chu rawn tum leh in armoured car an rawn ken te nen an rawn thawk ta rup mai a. Anni hian mi tang an chhanchhuahte thlawhna a an chuan chhung leh thlawhna tui an thun vel chhunga lo venhim pahin Ugandan Air Force ho MiG vel chu an lo tichhe dawn a ni.

Chhanchhuahna zawh a ni: Hun reilote chhung chuan Israel Comando ho chuan hijack tu te chu an kap hlum vek a, an chhanchhuah ho te chu thlawhna ah chuan an thiarlut ta a. Uganda sipai an rawn che ve leh ta thung. Israel ho pawh chuan an lo kap let a, Uganda sipai ho chuan Flight Control Tower atangin an rawn chhuk kah tlat mai, an commander ber Yonathan Netanyahu chu a awmah an kap fuh ta hlauh mai a, a thi ve ta. Ani chiah hi Israel lamah hian thi a awm a, panga in hliam an tuar a ni. israel ho chuan Control Tower lam chu machine gun in an han sai let ve a a rawn kap tute chu an kap hlum thei ta. An mi chhanchhuah te leh an commander Netanyahu-a ruang chu thlawhna a an thiar luh zawh chuan Entebbe Airport chu an thlawh chhuah san thei ta a. He Operation hi minute 53 chhungin an zo fel vek hman a, inkah hun chhung tak phei hi chu 30mins chhung chauh a ni nghe nghe. Uganda sipai bik hi 33-45 vel an thi ni a hriat a ni a, Ugandan Army air Force thlawhna MiG-17 leh MiG- 21 11 vel tihchhiat sak an ni bawk. Hruaikawitu ten an mi hren 3 an thi ve a tin 10 vel in hliam na lutuk lo an tur ve in heng an mi chhanchhuah te hi Nairobi, Kenya a phurh luh an nih hnuah Israel lamah thlawh luh pui an ni ta a ni. Mahse pakhat kalsan an nei tlat mai.

An kalsan tak chu: Dora Boch-i, kum 74 chu Juda mi British passport nei ni in Entebbe a hren zingah hian a tel ve a, a thil ei engemaw a hak avangin damdawiinah hruai ni in doctor ten an lo enkawl lai mek in Israel ho hian chhanchhuah hna hi an rawn thawk ta thut mai a ni a. Hemi ni pawh hian British sawrkar mi pawimawh pakhat in damdawiinah hian a va thlawh nghe nghe a, mahse Israel ho in an rawn beih hnua a va tlawh leh chuan a lo awm tawh lo a ni. April 1987, khan Henry Kyemba, khatih hun lai a Uganda a Attorney General leh Minister of Justice chuan Uganda a Human Rights Commission ho te a hrilh dan chuan Mrs Bloch-i chu Idi Amin-a thupek in damdawiin khum atang chuan Uganda Army Officer pahnih in hnuk chhuak in an kap hlum a, a ruang chu Ugandan Intelligence Service ho car hnungah hnawh luh a ni in phum bo a ni a ti. A ruang hi 1979 khan a chhung khat ten Idi Amin-a paihthlak anih hnu khan Damdawiin atanga mel 20 vel a hla Kampala chhim lama fu huanah an lai chhuak leh a ni..


A hnu lam thil: Israel commando an ram chhunga duhtawka an rawn sapatal chu Uganda sawrkar chu a lawm lo kher mai, Uganda Foreign Minister Juma Oris chuan UN Security Council lamah an vui thu chu thlen in Israel lakah chuan engtin emaw tal hma la turin a ngen a, mahse UN Security Council hi an ngawi hmiah thung. Israeli ambassador Chaim Herzog chuan UN Security Council ho thutkhawmna a thu a sawina ah heti hian a sawi a: “UN Security Council hnenah hian thuchah mawlmang te sawi tur kan nei ve a. Kan thil tihah khan inchhirna kan nei lo a, kha kan thil tih kha kan chhuang em em zawk a. Ram tereuhte Israel ang hian mihring dikna te leh mihring nunna te, mihring zalenna te humhalh a, chhanhim a, a hlutna tilang thei a kan awm hi a hlu kan ti a, mi za chuang nu leh pa, nunau pawisawilo te nunna kan chhanhim thei kha, kan chhanhim avang khan kan lawm a ni mai lo a, kan thil tih khan mihring zalenna hlutzia a tarlan avangin kan chhuang in kan chapo pui em em zawk a ni..” ti in.

Khawvel khawthlang lam ram hrang hrang te chuan a lang in Israel hi an fak lai in arab ram ho chuan na takin an dem thung a, an chet dan kha ram leh ram inzah lo a inpal zutna a ni e an ti ve thung. US chuan khang an mi hren te kha July ni 4,1976 ah chhuah an ni a, khami ni tak kha US in a declaration of independence a sign kum 200 tlinna ni chiah mai a ni a, chuvangin mihring te zalenna ngai pawimawh ber ram tan pawh ni chhinchhiah tlak tak ani an ti ve hmiah mai a ni.

Engati tehreng emawni Captain Bacos chu Air France a an hotuten an han suspend ve ringawt mai a, mahse a hnuah France ram chawimawina sang ber National Order Of The Legion Of Honour an hlan leh ta thung a, a thawpui dang te pawh French Order Of Merit an hlan ve bawk a ni. Commander Yonathan Netanyahu unaute leh Bester-a te chu engvanga an tum aia hma silai ti puak a an unaupa in a thih phah tak na chungchangah mipui vantlang hmaah hun rei tak chhung chu an in tawng ve thung bawk a, he operation avang hian US chuan Military Rescue Team tha tak neih a tul zia hrechhuak in a sipai tha bik te mihren chhanchhuah dan uluk bik in training a pe ve ta ngat mai a, mahse Israel meuh zawng an lo la khan lo deuh a ni ang, Iran buai lai vel a Teheran a American Embassy a thawk te hren an nih khan Israel ho tihdana va chhanchhuah ve tum in ‘Operation Eagle Claw’ chu an han kalpui ve ngawt a, an hlawhchham chiang hle a nih kha.

August 2012 khan Uganda leh Israel te chuan Old Entebbe Airport ah, Commander Yonathan Netanyahu an kahhlumna laiah khan hemi tum a thil thleng leh sipai thi ta te hriatrengna lungphun chu an hmang dun a, sipai thi ta te sun nan ngawirenga dinna hun te hmang in mi pawimawh tak tak in thusawina hun te nei in pangpar thi te an dah hlawm a. Uganda leh Israel chuan a firfiaka chetna dona kawnga thawh dunna tha zawk an neih theih nan thuthlung an ziak ta nghe nghe a ni. He hmunah hian an ram pahnih flag te chu a thiang rial in an zar dun bawk a ni.

Hemi tuma Israel commando ho chet dan hian khawvel ngaihsan a hlawh bawk a filmah pawh an siam nasa in lehkhabu hrang hrang pawh an ziak nasa hle a, hemi chungchang film an siam langsar zual deuh te chu:

Victory at Entebbe (1976):
Anthony Hopkins, Burt Lancaster, Elizabeth Taylor leh Richard Dreyfuss te chan na- Director: Marvin J. Chomsky.

Raid On Entebbe (1977): Peter Finch, Horst Buchholz, Charles Bronson, John Saxon, Yaphet Kotto, leh James Woods te chan na- Director: Irvin Kershner, Producer: Edgar J. Scherick.

Mivtsa Yonatan (English title: Operation Thunderbolt) (1977): Israeli Yehoram Gaon chu Col. Netanyahu angah a chang a tin Austrian mi Sybil Danning leh German mi Klaus Kinski te hijackers angah an chang bawk- Director: Menahem Golan.

Heng bakah pawh hian documentary film neuh neuh engemaw zat siam a ni bawka, kha thilah khan Israel khan engemaw han chet chhiat zeuhna nei in a sipai pali te nunna chan ve mahse khatiang tluka in chhanchhuahna nalh leh hlawhtling kha khawvel hian a la hmu ngai lo a, a hmu leh kher ang em?

Tlipna: He thil thleng chungchangah leh Adolf Eichmann an manchhuah chungchangah hian Israel mipui te hi an tangrual a, an ram tan a tangkai theihna leh tih ve theih an neih dawn chuan theihtawp chhuah an huam a, anmahni in chhiat phah dawn mah se an ram leh hnam tak chuan a chhe ber pawh an huam thin a ni tih a lang chiang hle in ka hre ve thin. Hetiang ang rilru hi keini Mizote hian kan ram leh hnam tan hian pu ve ila chu hetiang mai mai hi kan Zoram riang te hi a ni bik hauh lo ang mawle. Ka ram leh hnam tan eng nge ka tih ve theih tih dawn lo lek a kan ram leh hnam kan sawrkar thau a theih ang ang sawk kan tum chhung hi chuan engtikah mah kan Zoram hian hma a sawn tak tak lo ang.

BigDaddy Hmahmatea

No comments:

Post a Comment