Driver-in, “Times Square!” a tih lauh lai khan, “Tokyo chu ni se, ‘Ginza!’ tihna ang a ni der mai a!” tih hi ka rilruah a lo awm a. Malaysia khawpui Kuala Lumpur (KL)-a veng laili, Bukit Bintang (Arsitlang tihna) kawtthler sira mipui lo ding tlarte zingah khan, video view finder aţang ngawt chuan, tu ber nge Mizo ni ang tih rin lawk ngaihna a awm lo va, beisei tak tak ngam rual a ni hek lo. Mahse, ding tlar zinga pakhatin, “Pu Vanneihtluanga... maw?” in rawn tih lauh rual khan - in mi hmuh ang khan – vawilehkhatah, kan inchibai rualin, in pu Mahathir-a tluk zetin ka tlangnel nghal leh ta pek a nih kha!
Chhungrilah erawh chuan mak ka ti takzet a ni. Kuala Lumpur hi, a hming ngawt chu ka hre ţhin. 2010 December thla tirah mai khan, he khawpui leh a chhehvelah hian Mizo lêt 7 zet an awm tih leh, a laili lai chu he Bukit Bintang hi a ni tih ka lo hre ve a. Chutah chuan, Zo ţawng hmang, ţhian inhmuak tham kan awm ang tih hi ka lo ngaihtuah phâk ngai lo. Khawmpui palai thleng ang maiin, keini tehlul thawmhnawte kha min khaisak a, kan thlenna Malaysia Hotelah min luhpui a. Kei pek khan, tu ber nge in hotu tih pawh hre lem lo khan, in Pastor-ki-kheh, Rev Lalţhuamluaia ngei mai kha sim card leiah te khan ka tir ta nawk nawk niin ka hria! Tichuan, dam taka kan inhmuh avangin min ţawngţaisak thlap a. Chumi zawhah, min chibai pahin zanriah eipuiah min sawm nghal a nih kha.
Zanriah min kilpuina hmun ‘Pastor Quarters’ in tih maiah khan lunghlu ka chhar tak a sin! ‘Pastor Quarters’ tih chhinchhiahna intarna in nuam leh nalh tak takah ka lût tam ve ta fe a. KL-a Mizo Pastor Quarters tluka ‘beramte’ tlángnèlna in hi kei chuan ka la hmu lo. A luahtu ber hi tu nge ni ang aw.. tih vang vang ngai khawpin in inti-neitu vek mai! Chu chu lunghlu zuk nia.
Tichuan, amah Sam ziaktu thukhawchang ang deuhin, kan hmaah chuan dawhkan in han buatsaih ta tak tak a. Zo chawhmeh, Zo chikim, a aia Zo leh tui awm chuang lo hial awm khawpa uluka siam chu in han ţhet hmui huang ta mai a nih kha. “Ka lawm e” tih ai mahin, “Ka phu zawk mai!” ti zawk ila, kan lawmzia a hrilhfiah zawk mah awm e.
Hemi ni, 2010 December ni 27-ah hian, ka dam chhunga ka tawn hmasak ber thil ka tawng hnem hle mai. Zinga Singapore hotel aţanga bus station-a min hruaitu taxi driver aţangin a fuh ţan a. Chu driver chuan kan duhna hmun bus station-ah min hruai thleng a ni satliah lo va, bungrua min chinfelsak zawhah counter-ah kan ticket min chinfelsak leh a, “Harsatna in neih chuan...” tiin card min pe leh thlap a ni. Tlawmngaihna hi keinin kan sawi a, nangni chuan in nunpui a lo nih hi – ka tih phah hial. Tichuan, ka la ţhutna ngai loh, ţhut paha hnungzáng kham zút (massage) thei bus ţhutthlenga ţhu chungin, TV-ah chauh ka la hmuh ţhin ang kawngpui zau leh nuamah, ka la tawn ngai loh 120 kmph-a chakin ka rawn pan cheu a. Singapore leh KL inkar Express Way km 325 zeta thui, kawng sir tuakah hian pangpar an khawi tluanchhuak zak thei ang tihte hi ka lo ring phak ngai lo. Khawpui chhung kan lo lut a. Ralkhatah khawvela in sáng ropui, a chhîp zum fit 1,843-a sáng Petronas Tower chu diar-phawng-en takzetin, hmai zangthal há khawpin kan chho-en tawh bawk. Chu zawng zawng aia kei ka tana mak leh ropui chu, he khawpui mipui nuai 70 kara Zo ţawng hmang thei khati zat in lo awm reng mai tih a taka han hmuh kha a ni.
Zan a lo thleng a. Mizo khawvela kohhran inkhawm ka hriat tawh zawng zawnga mak danglam ber mai hmangin min han shock leh ta a. Lift-ah kan chhova, pindan zau màwi hmakin in lo ţhu tlim leh pút mai pek a. Ka teihawi vena chinah, India ram pawna Zo ţawng hmang awmkhawm ka hmuh tawh zawng zawngah in la ţhahnem ber. Chu aia mak, ka lairil fantu chu in hla sak kha a ni. “... E khai! Hlim rawh u, nui rawh u..!” tiin hlimin kut kan beng a. Chumi zawhah: Tlangsang thing zar mawi leh phai zawla Suang lungpui leh luipui luang ri Vanrang chhum leh thlifim leng velin Khawvel mawi hi hla mawi an pe.. kan han ti leh a. La duhtawk lo vin, “Chung Pathianin min hualhim zel rawh se, hawihkawm lenrual zawngte nen hianin...” tia kan han tuihnih leh meuh kha chuan e... kei zawng - ka zêp lo - ka no a ni!
In zái hian kawng hnihin min dek.
Pakhatna:
Rokunga hla meichher cháwi hian, hotute hnung zuiin, Mizoram khawpui tamzawk ka pal chhuak tawh a. Rokunga rimawi, a hlabu leh ama lim meuh dinin, Zofate suihkhawmna atan leh Mizo mutthlu kaihthawhna atan, amah leh a hlate hi, Zoram pawn, Tahan thlenga vawrh a ni tawh a. Ka ţhianpa PL-a nen phei chuan, Biate pathlawi leh Reiek nulate chawnbanah vuanin kan lo sûkpui lawp lawp tawh a. Vawiina Mizorama Rokunga sùm tiat hi hre vein ka inhria. Heti khawpa kan bei chung pawh hian, hlabu leh hriltu awm mumal lo chunga tunlai huna Rokunga hla larte kan sak chhuah theihna khua ka hriat chhun chu Kuala Lumpur chiah zu nia!
“Aw Jerusalem, ka hriat reng loh che chuan ka lei hi ka dangah bet tlat sela...” tituten Jerusalem an ngai ang maia Zoram Khawvel ngai ngawih ngawih chunga zai chu nangni hi in lo ni.
Pahnihna:
Kan inkhawmna Biak-in chalah chuan Kros chhinchhiahna leh Gereja Baptist Church tih hawrawp a intar a. Sakhaw serh leh sang khawihna leh Pathian biakna hmun thianghlim a ni tih kan hria. Chu Biak-in chhungah chuan, “Mizo kan ni a lawm kan hlim ang chu...!” tiin, Mizorama Biak-ina kan sak ngam loh Mizo hla thulkhung chu, tím hauh lovin kan han sa ta ţhuai ţhuai mai a nia. “Hei hi a ni, ka Mizo... Hei hi a ni ka hmachhuan Zoramthar chu...” ka lo ti a, ka lawmna a thûk lutuk a, ka zai tui phal lo zawk! Ţan a lo hun a, Pastorin hunserh a hman zawhah zaithiam a lo ding chhuak a. Chu Biak-in maicham hmaah ngei mai chuan, ZoRock-a hla, “Zanin chu ka lunglen min hnem turin...” tih chu sain, Zoram Ngaih Hlapui min han rempui leh ta hep hep mai a. Kan veng Biak-inah heti hian ti ve ta ila, a biak in chawpa then thianghlim ngai khawpa tihbawrhban ni-ah kan ngai ang. Hetah chuan Zofate insuihkhawmna atan, pulpit bulah ngei Pathianin a hmang mek a ni tih, ka mitin ka hmu si. Unaute u, ka thinlunga thawk hi hawrawpa ziah fiah ngam rual a ni lo. Ka kawchhunga naute hi in tiche a ni!
Mak ka la ti dawn chauh! Dan pangngaia hun kan hman hnuah kan han inkawm khawm ta a. Malay maktdaduai inthuah kara zeh ral tham lek Mizote Mizo ţawng chu Mizoram nawlpui ţawng aiin a dik zawkin ka hria. Aizawl ţhalai chuan min chibai pahin, “Eng tikin nge in lo thleng?” an ti mai a. KL unaute chuan, “... kei nin saidawium kan la tih laiin, Mizoramah botol te in lo ti mai mai hi chu a pawi takzet a ni,” tiin min lo fuih zawk a nih kha. Hnam dang kárah sâphming in lo mamawh lem lote kha mak tih tham a tling tawh a. A lai lum luahtu intite hian Mizona hloh hi changkannaah kan ngaih mek laiin, a daidova mite zawk hian Mizona hi zahawmna, insuihkhawmna leh Pathian hnaihna remchangah in lo hmang thung tih ka hmu. Hei hi, in khawpuia tower chhuanvawr, fit 1,381-a sang Manera Tower aiin kei chuan ka ngaisang zawk.
Hetah hian in huvàng a tawp mai lo. A tûkah, tlangval pakhat, inbùkah leh nula rìma zuamawm tak Himtea (Lalchhanhima) ngei mai kha, kan chàm chhunga ka kutke atan a rawn inpe tawp mai a. Ngaih pawimawh tur thildang a tam tehreng nen, “Neih inang inkawp chungchang hi eng nge i ngaihdan?” tih zawhna hi min zawt sek a. Kei lah kha, KL-ah hmuhnawm a tam tehreng nen, Museum lamah kal ka duh tlat pek a. Nilengin min hruai kual a. In ţawngkamin sawi ta ila, kan ‘cheng’ let 15 zetin in ‘cheng’ a hlu zawk a. Dik tak chuan in khawpuia fawr hi ka sum hian a tlin vak lo. Mahse, Malaysia-a Zo hnahthlakte Mizorama ka hmelhriattir theihna tur a ni tih ka hria. Mahni sum senga chu hna thawktu ‘mi mawl pakhat’ nih hi ka zak lo va, hei tluka thlanlung hlu hi kan chher dawn lem lo tih ka hre bawk.
A tukah Mahima chuan zing ni chhuah hmain exercise min lakpui a. Kawmkara sazu thi pakhat min hel kualpui hnuah Jalan Yew kawngpui sira chawhmeh dawrpui tereuhteah khan min kalpui a. Mizorama kan ei ang thlai rah leh hnah tinreng an zawrhna hmun a lo ni a. Duhtawkin a thla ka la thei lehnghal a. Khawvel mihring maktaduai telin KL hi an tlawh tawh ang a, kha chawhmeh dawrpui tlawha thla latu erawh kha chu an la tlem ngawt ang. Vannei ka inti hle mai.
Pastor pahnih inkara chaw ka kil ai mah khan, Pu Khalha te ina ka leng kha tifuh ka inti hle. Pu Khalha khan, Tokyo khawpuia Love Hotela kum khat zet ‘hna’ a thawh dan chanchin kha min hrilh a duh a, kei pawhin ngaihthlak ka chak hle a. Mahse, kan nupuite khan ‘chance’ min pe duh miah lo va, ka hre ta lo a ni. Choka ka hriat tawh zawng zawngah Pu Khalha choka a la ropui ber! A kawmthlang kawtthler tluana kawng sira chaw dawr remkhawm chawp, ‘engkim’ lam theihna dawr kha ‘bon’ tak a ni. Khawchhak lam chaw zawng zawng chu a kim hial awm e. Pu Khalha zarah hian ka fing ve deuh. Helaiah hian Tiger hi sakei ni lovin beer a ni tih ka hre ve chiah! Tin, Prada dawrah Carlsberg pheikhawk ka zawng ngai tawh lo bawk ang! Engpawh ni se, nupuite ţhutpui reng chung pawh hian, Tiger ai chuan Carlsberg-in an féng chhing zawk tih chu ka hai bik chuang lo! Khami ţum ang reng reng khan, ka pumpui hian a hriat ngai loh a tawng nasain ka ring lo. An choka thawm nat em avang hian, Pu Khalha te chhungkua hi zing dar 4 hmain an mu ngai lo. Pu Khalha te inah chuan, a chep tehreng nen, puanchei leh vakiria ten a lailum an luah a ni.
Chhaktiang Zofa Zirlaite hmunpui hi Mandalay vel ni tura ka ngaih laiin KL hi a lo ni a. Mizo zirlai ţhalai rualin zanriah min kilpui a. Chaw dawr changkang taka eitur min hluite kha a tui a ni satliah lo, a màwi hian a máwi tawp! Chuta min viltu nula chu Mizo ţawngin an be ta tlat mai a. Mak ti takin ka han zawt zau deuh a, “An tam a lawm!” an ti ta mai. Ka phùr zawng tak mai a ni a, ţhalaite chuan an ţhalaipui dawr nghaka eizawngte chu min fankualpui ta a. Market mall pakhat lekah Mizo ţawnga biak theih nula dawr nghâk panga emaw lai camera hmaa titipui tur kan hmu ta mai a. Mizo nula pakhatin a thawhpui Chinese nula a rawn ko chhuak a. Anin Mandarin leh Burmese chauh a thiam si a, titi dun ngaihna a awm ngang lo zawk a ni. Chu mai a ni lo, Chef chhuanawm tak leh Bartender tlangval zei tak takte pawh an lo awm nual tawh mai. Ei kan zawn theiha kan inphun ngheh theih phawt chuan ţhangtharte hian khawvel khawiah pawh hian, “Ram dang mi kan ni lo, kan ram ngei a lo ni!” an la ti thei zel dawn niin ka hria. Nangni hian Mizova ka beiseina mutthlu hi min kaihthawhsak a ni.
Kan thlenna hotel kawmthlanga dawr 350 zet awmna Low Yat Plaza-ah khan, wide angle lens zawngin kan nupain kan bazar ve a. Kan han chhuak leh mai dawn a. Kan chhuak thiam lo ta pek a. Malaysia-ah hian sapţawng hi anmahni ţawngin an let nasa a. Telephone hi Telefon an ti a, Custom hi Kastom an ti a, Restaurant hi Restoran an ti a, Bus te pawh Bas an ti mai a. Chuvangin ‘Exit’ aiah ‘Ekzit’ ka zawng a, ‘Keluar’ hlir ka hmu si a. Ka zawhte lah chuan ‘Keluar’ bawk min kawhhmuh leh ţhin a. Keluar chu exit tihna a ni tih kan hriat meuh chuan kan hah hman fe mai!
In hriat angin nasa takin thla ka la a nih kha. Khami ţuma ka video camera rawn ken kha changkang lo tak a ni tih in hria a. Zahpuiawm tak a ni tih in hre lo thung. Inah ka haw a, in khawpui thla ka lâk kha ka han ennawn leh a. Kha camera suaksual tak mai khan, khawlaia nula pawnfen chhing feng thlalak hlir a lo la reuh a. Kei ka thianghlim si a! Camera zahpuiawm tak ka keng lo ni pekin!
Khatia, kan inkhawm zawh hnu khan, khua kan han chuan ve ta a. Genting Highlands lamah kan kal a. Kan taxi driver Chinese pa pakhat chuan, “Kristian ka ni,” a ti satliah lo. A insawi apiangin, “I’m a born-again Christian,” a ti deuh kher. Kan tlangram ang maia kawng kawia zin kawngah Amazing Grace kan han sa dun mai chu, a nuam danglam hle mai. Taxi driver te hian ASEAN ramte inkungkaihna thu leh stock market chungchangte hi min han sawipui ta mai ţhin a. A taxi hmanna sum neih ngawt a ni lo, an titi zawk hi ţawmpui phak loh chang ka nei fo mai. Genting Highlands-a nuam tawl tura khua kan chuan chhung zawngin ka thin a rim! Anni chuan an tlangram chhengchhia chu chhuang takin an market a, keini chuan kan zahpui thung a... aw! Zoram, kei chuan ka zahpui lo che. Ram ka fang zau tawlh tawlh a, zahpui a hnêkin ka chhuang tawlh tawlh zawk che a sin! Malaysia Truly Asia in ti maw? Mizoram Truly Zoram kan la ti ve ang.
December ni 30 zanah, Biak-in kawt aţang khan zanreiah kawtthler thla ka la kual a. Kawng sirah nula lianpui mai, pian nalh em em mai leh feng chhing em em mai hian min lo nuih var var mai a. Ka va en a, min hmelhriat ni awm tak hian ban vai meuh hian min lo nuih si a. Amah lah chu, Chhaktiang Zofa Zirlaite zinga mi ni awm tak, “I dam maw Sangpui, lung min hersan mah la thinlaiah i la hlui lo a sin!” tih paha a chawnban han vawn mai awm hmel hi a pu a. A thla ka lak laite chuan massage dawr kawtah chuan a in-pose vel a. Mahse, hmana ţhianpa PL-a nena Bangkok China Town kawtthler sira min lo hmelhriat ringawttu nula pakhat ang kha a ni tih ka hrethiam ta thut a. Zahzelah a sira putar pakhat, chinese lantern khai lai thlate ka la ta mai mai a. Khami zan khan, zan a rei tial tial a, hotel tukverh aţangin ka han hawi thla a, chutianga mahni dawr ak chunga nula veivak chu, an thla laksak sen loh tur khawpa tam hi an lo zi huai huai mai. Chu chu a lo ni – Times Square chu!
He Times Square namen lohzia hi ka hria. Ka han chhût chhin a, in ţhenawma Berjaya Shopping Mall (level 12, Sq meter nuai 3.25-a zau,) chhunga dawr 1000 thla khat sum virvel chauh pawh hian Mizoram Presbyterian kohhran kum khat budget a khing phak thuak mai. Ni hnih khat lek in Arsitlanga khua ka rawn chuan chhung hian, helai velah hian Mizorama chaw ngheia tlaivara kan ţawngţai pawha kan hneh hleih theih loh ‘thlemna’ hi a firin a kim vek a ni tih ka hrethiam. Lirthei tle tak taka an rawn phurh khawm, Vietnamese leh Filipino nula nalh tak takte hi, Ringngit note hmanga hmanga vai thlûk tawp tawp theih vek an ni tihte pawh ka hrethiam ve hman vek.
In zinga ţhenkhatte chu zana inmut chhawk ngai khawpa pindan zimah in cheng a, man tawk palhte luman, ramria gangster hovin an chhiar zatte chenin ka lo hria e. In dinhmun hi Mizorama nektu nei miah lova chengte tan suangtuah chhin ngam chi pawh a ni lo. Mahse in hneh mek a sin! He khawpui, zum leh hriam leh túr leh siak nei chi tin, ‘ka mei rap se chu ila’ tia ramsa ang maia mihring an inveh mur murna khelmual zauvah hian, khawvelin min hriatpui hauh lohin, ‘MIZO’ tih thumal hi thianghlim leh duhawm em emin a par a ni tih a takin ka rawn hmu a sin. In thahrui chu chung lama Pa leh hnuai lama Mizo hi a ni. Chu chuan ka lairil hi a tilawm a ni.
In mikhualna rama Malay hovin, Ada gula, ada semut(chithlum awmnaah fanghmir a awm) an tih ţhin ang deuh hian, fanghmirin chithlum awmna in pan khawm mek a. In zinga ţhenkhat phei chuan a aia thlum lehzual ‘Ram Pathumna’ panin ke lehlam in khai ta. Sawi chi leh thup chi tamtak karah hian mihring hi a rinawm thei a, nèkchêpna namen lo karah hian mihring hi a zahawm thei a, pawn lam derthawnna ngei hian chhungrilah lungphun nghet a siam ţhin. Heng zawng zawng hi rinthua sawi lova, a taka lo tawng hmasatu ni turin Siamtu hian, nang aia thlanàwm, mi chak leh thei zawkte thlang lovin, nang hi, chhan neiin a thlang tlat che a ni. Mite chuan an chakna leh duhawmna te, an thiamna leh hausakna te, an hmingthanna leh an ngelnghehna te chhuan tur an nei a. Nang erawh chuan, i chhelna te, i tumruhna te, i dawhtheihna te leh i rinna te bak chhuan tur i nei lo. Hman lawka, ‘kan awmpuite’ ti ţhintute awmpuitu ni ve thung turin buatsaihin i awm mek a. I thlen chin apianga Zofate Inpui ni turin he kawng awlsam lo tak hi Siamtuin a lo zawh hmasaktir che a ni tih hre reng la, tum nghet neiin, thlamuang takin kal ang che.
Vanneihtluanga
Chhungrilah erawh chuan mak ka ti takzet a ni. Kuala Lumpur hi, a hming ngawt chu ka hre ţhin. 2010 December thla tirah mai khan, he khawpui leh a chhehvelah hian Mizo lêt 7 zet an awm tih leh, a laili lai chu he Bukit Bintang hi a ni tih ka lo hre ve a. Chutah chuan, Zo ţawng hmang, ţhian inhmuak tham kan awm ang tih hi ka lo ngaihtuah phâk ngai lo. Khawmpui palai thleng ang maiin, keini tehlul thawmhnawte kha min khaisak a, kan thlenna Malaysia Hotelah min luhpui a. Kei pek khan, tu ber nge in hotu tih pawh hre lem lo khan, in Pastor-ki-kheh, Rev Lalţhuamluaia ngei mai kha sim card leiah te khan ka tir ta nawk nawk niin ka hria! Tichuan, dam taka kan inhmuh avangin min ţawngţaisak thlap a. Chumi zawhah, min chibai pahin zanriah eipuiah min sawm nghal a nih kha.
Zanriah min kilpuina hmun ‘Pastor Quarters’ in tih maiah khan lunghlu ka chhar tak a sin! ‘Pastor Quarters’ tih chhinchhiahna intarna in nuam leh nalh tak takah ka lût tam ve ta fe a. KL-a Mizo Pastor Quarters tluka ‘beramte’ tlángnèlna in hi kei chuan ka la hmu lo. A luahtu ber hi tu nge ni ang aw.. tih vang vang ngai khawpin in inti-neitu vek mai! Chu chu lunghlu zuk nia.
Tichuan, amah Sam ziaktu thukhawchang ang deuhin, kan hmaah chuan dawhkan in han buatsaih ta tak tak a. Zo chawhmeh, Zo chikim, a aia Zo leh tui awm chuang lo hial awm khawpa uluka siam chu in han ţhet hmui huang ta mai a nih kha. “Ka lawm e” tih ai mahin, “Ka phu zawk mai!” ti zawk ila, kan lawmzia a hrilhfiah zawk mah awm e.
Hemi ni, 2010 December ni 27-ah hian, ka dam chhunga ka tawn hmasak ber thil ka tawng hnem hle mai. Zinga Singapore hotel aţanga bus station-a min hruaitu taxi driver aţangin a fuh ţan a. Chu driver chuan kan duhna hmun bus station-ah min hruai thleng a ni satliah lo va, bungrua min chinfelsak zawhah counter-ah kan ticket min chinfelsak leh a, “Harsatna in neih chuan...” tiin card min pe leh thlap a ni. Tlawmngaihna hi keinin kan sawi a, nangni chuan in nunpui a lo nih hi – ka tih phah hial. Tichuan, ka la ţhutna ngai loh, ţhut paha hnungzáng kham zút (massage) thei bus ţhutthlenga ţhu chungin, TV-ah chauh ka la hmuh ţhin ang kawngpui zau leh nuamah, ka la tawn ngai loh 120 kmph-a chakin ka rawn pan cheu a. Singapore leh KL inkar Express Way km 325 zeta thui, kawng sir tuakah hian pangpar an khawi tluanchhuak zak thei ang tihte hi ka lo ring phak ngai lo. Khawpui chhung kan lo lut a. Ralkhatah khawvela in sáng ropui, a chhîp zum fit 1,843-a sáng Petronas Tower chu diar-phawng-en takzetin, hmai zangthal há khawpin kan chho-en tawh bawk. Chu zawng zawng aia kei ka tana mak leh ropui chu, he khawpui mipui nuai 70 kara Zo ţawng hmang thei khati zat in lo awm reng mai tih a taka han hmuh kha a ni.
Zan a lo thleng a. Mizo khawvela kohhran inkhawm ka hriat tawh zawng zawnga mak danglam ber mai hmangin min han shock leh ta a. Lift-ah kan chhova, pindan zau màwi hmakin in lo ţhu tlim leh pút mai pek a. Ka teihawi vena chinah, India ram pawna Zo ţawng hmang awmkhawm ka hmuh tawh zawng zawngah in la ţhahnem ber. Chu aia mak, ka lairil fantu chu in hla sak kha a ni. “... E khai! Hlim rawh u, nui rawh u..!” tiin hlimin kut kan beng a. Chumi zawhah: Tlangsang thing zar mawi leh phai zawla Suang lungpui leh luipui luang ri Vanrang chhum leh thlifim leng velin Khawvel mawi hi hla mawi an pe.. kan han ti leh a. La duhtawk lo vin, “Chung Pathianin min hualhim zel rawh se, hawihkawm lenrual zawngte nen hianin...” tia kan han tuihnih leh meuh kha chuan e... kei zawng - ka zêp lo - ka no a ni!
In zái hian kawng hnihin min dek.
Pakhatna:
Rokunga hla meichher cháwi hian, hotute hnung zuiin, Mizoram khawpui tamzawk ka pal chhuak tawh a. Rokunga rimawi, a hlabu leh ama lim meuh dinin, Zofate suihkhawmna atan leh Mizo mutthlu kaihthawhna atan, amah leh a hlate hi, Zoram pawn, Tahan thlenga vawrh a ni tawh a. Ka ţhianpa PL-a nen phei chuan, Biate pathlawi leh Reiek nulate chawnbanah vuanin kan lo sûkpui lawp lawp tawh a. Vawiina Mizorama Rokunga sùm tiat hi hre vein ka inhria. Heti khawpa kan bei chung pawh hian, hlabu leh hriltu awm mumal lo chunga tunlai huna Rokunga hla larte kan sak chhuah theihna khua ka hriat chhun chu Kuala Lumpur chiah zu nia!
“Aw Jerusalem, ka hriat reng loh che chuan ka lei hi ka dangah bet tlat sela...” tituten Jerusalem an ngai ang maia Zoram Khawvel ngai ngawih ngawih chunga zai chu nangni hi in lo ni.
Pahnihna:
Kan inkhawmna Biak-in chalah chuan Kros chhinchhiahna leh Gereja Baptist Church tih hawrawp a intar a. Sakhaw serh leh sang khawihna leh Pathian biakna hmun thianghlim a ni tih kan hria. Chu Biak-in chhungah chuan, “Mizo kan ni a lawm kan hlim ang chu...!” tiin, Mizorama Biak-ina kan sak ngam loh Mizo hla thulkhung chu, tím hauh lovin kan han sa ta ţhuai ţhuai mai a nia. “Hei hi a ni, ka Mizo... Hei hi a ni ka hmachhuan Zoramthar chu...” ka lo ti a, ka lawmna a thûk lutuk a, ka zai tui phal lo zawk! Ţan a lo hun a, Pastorin hunserh a hman zawhah zaithiam a lo ding chhuak a. Chu Biak-in maicham hmaah ngei mai chuan, ZoRock-a hla, “Zanin chu ka lunglen min hnem turin...” tih chu sain, Zoram Ngaih Hlapui min han rempui leh ta hep hep mai a. Kan veng Biak-inah heti hian ti ve ta ila, a biak in chawpa then thianghlim ngai khawpa tihbawrhban ni-ah kan ngai ang. Hetah chuan Zofate insuihkhawmna atan, pulpit bulah ngei Pathianin a hmang mek a ni tih, ka mitin ka hmu si. Unaute u, ka thinlunga thawk hi hawrawpa ziah fiah ngam rual a ni lo. Ka kawchhunga naute hi in tiche a ni!
Mak ka la ti dawn chauh! Dan pangngaia hun kan hman hnuah kan han inkawm khawm ta a. Malay maktdaduai inthuah kara zeh ral tham lek Mizote Mizo ţawng chu Mizoram nawlpui ţawng aiin a dik zawkin ka hria. Aizawl ţhalai chuan min chibai pahin, “Eng tikin nge in lo thleng?” an ti mai a. KL unaute chuan, “... kei nin saidawium kan la tih laiin, Mizoramah botol te in lo ti mai mai hi chu a pawi takzet a ni,” tiin min lo fuih zawk a nih kha. Hnam dang kárah sâphming in lo mamawh lem lote kha mak tih tham a tling tawh a. A lai lum luahtu intite hian Mizona hloh hi changkannaah kan ngaih mek laiin, a daidova mite zawk hian Mizona hi zahawmna, insuihkhawmna leh Pathian hnaihna remchangah in lo hmang thung tih ka hmu. Hei hi, in khawpuia tower chhuanvawr, fit 1,381-a sang Manera Tower aiin kei chuan ka ngaisang zawk.
Hetah hian in huvàng a tawp mai lo. A tûkah, tlangval pakhat, inbùkah leh nula rìma zuamawm tak Himtea (Lalchhanhima) ngei mai kha, kan chàm chhunga ka kutke atan a rawn inpe tawp mai a. Ngaih pawimawh tur thildang a tam tehreng nen, “Neih inang inkawp chungchang hi eng nge i ngaihdan?” tih zawhna hi min zawt sek a. Kei lah kha, KL-ah hmuhnawm a tam tehreng nen, Museum lamah kal ka duh tlat pek a. Nilengin min hruai kual a. In ţawngkamin sawi ta ila, kan ‘cheng’ let 15 zetin in ‘cheng’ a hlu zawk a. Dik tak chuan in khawpuia fawr hi ka sum hian a tlin vak lo. Mahse, Malaysia-a Zo hnahthlakte Mizorama ka hmelhriattir theihna tur a ni tih ka hria. Mahni sum senga chu hna thawktu ‘mi mawl pakhat’ nih hi ka zak lo va, hei tluka thlanlung hlu hi kan chher dawn lem lo tih ka hre bawk.
A tukah Mahima chuan zing ni chhuah hmain exercise min lakpui a. Kawmkara sazu thi pakhat min hel kualpui hnuah Jalan Yew kawngpui sira chawhmeh dawrpui tereuhteah khan min kalpui a. Mizorama kan ei ang thlai rah leh hnah tinreng an zawrhna hmun a lo ni a. Duhtawkin a thla ka la thei lehnghal a. Khawvel mihring maktaduai telin KL hi an tlawh tawh ang a, kha chawhmeh dawrpui tlawha thla latu erawh kha chu an la tlem ngawt ang. Vannei ka inti hle mai.
Pastor pahnih inkara chaw ka kil ai mah khan, Pu Khalha te ina ka leng kha tifuh ka inti hle. Pu Khalha khan, Tokyo khawpuia Love Hotela kum khat zet ‘hna’ a thawh dan chanchin kha min hrilh a duh a, kei pawhin ngaihthlak ka chak hle a. Mahse, kan nupuite khan ‘chance’ min pe duh miah lo va, ka hre ta lo a ni. Choka ka hriat tawh zawng zawngah Pu Khalha choka a la ropui ber! A kawmthlang kawtthler tluana kawng sira chaw dawr remkhawm chawp, ‘engkim’ lam theihna dawr kha ‘bon’ tak a ni. Khawchhak lam chaw zawng zawng chu a kim hial awm e. Pu Khalha zarah hian ka fing ve deuh. Helaiah hian Tiger hi sakei ni lovin beer a ni tih ka hre ve chiah! Tin, Prada dawrah Carlsberg pheikhawk ka zawng ngai tawh lo bawk ang! Engpawh ni se, nupuite ţhutpui reng chung pawh hian, Tiger ai chuan Carlsberg-in an féng chhing zawk tih chu ka hai bik chuang lo! Khami ţum ang reng reng khan, ka pumpui hian a hriat ngai loh a tawng nasain ka ring lo. An choka thawm nat em avang hian, Pu Khalha te chhungkua hi zing dar 4 hmain an mu ngai lo. Pu Khalha te inah chuan, a chep tehreng nen, puanchei leh vakiria ten a lailum an luah a ni.
Chhaktiang Zofa Zirlaite hmunpui hi Mandalay vel ni tura ka ngaih laiin KL hi a lo ni a. Mizo zirlai ţhalai rualin zanriah min kilpui a. Chaw dawr changkang taka eitur min hluite kha a tui a ni satliah lo, a màwi hian a máwi tawp! Chuta min viltu nula chu Mizo ţawngin an be ta tlat mai a. Mak ti takin ka han zawt zau deuh a, “An tam a lawm!” an ti ta mai. Ka phùr zawng tak mai a ni a, ţhalaite chuan an ţhalaipui dawr nghaka eizawngte chu min fankualpui ta a. Market mall pakhat lekah Mizo ţawnga biak theih nula dawr nghâk panga emaw lai camera hmaa titipui tur kan hmu ta mai a. Mizo nula pakhatin a thawhpui Chinese nula a rawn ko chhuak a. Anin Mandarin leh Burmese chauh a thiam si a, titi dun ngaihna a awm ngang lo zawk a ni. Chu mai a ni lo, Chef chhuanawm tak leh Bartender tlangval zei tak takte pawh an lo awm nual tawh mai. Ei kan zawn theiha kan inphun ngheh theih phawt chuan ţhangtharte hian khawvel khawiah pawh hian, “Ram dang mi kan ni lo, kan ram ngei a lo ni!” an la ti thei zel dawn niin ka hria. Nangni hian Mizova ka beiseina mutthlu hi min kaihthawhsak a ni.
Kan thlenna hotel kawmthlanga dawr 350 zet awmna Low Yat Plaza-ah khan, wide angle lens zawngin kan nupain kan bazar ve a. Kan han chhuak leh mai dawn a. Kan chhuak thiam lo ta pek a. Malaysia-ah hian sapţawng hi anmahni ţawngin an let nasa a. Telephone hi Telefon an ti a, Custom hi Kastom an ti a, Restaurant hi Restoran an ti a, Bus te pawh Bas an ti mai a. Chuvangin ‘Exit’ aiah ‘Ekzit’ ka zawng a, ‘Keluar’ hlir ka hmu si a. Ka zawhte lah chuan ‘Keluar’ bawk min kawhhmuh leh ţhin a. Keluar chu exit tihna a ni tih kan hriat meuh chuan kan hah hman fe mai!
In hriat angin nasa takin thla ka la a nih kha. Khami ţuma ka video camera rawn ken kha changkang lo tak a ni tih in hria a. Zahpuiawm tak a ni tih in hre lo thung. Inah ka haw a, in khawpui thla ka lâk kha ka han ennawn leh a. Kha camera suaksual tak mai khan, khawlaia nula pawnfen chhing feng thlalak hlir a lo la reuh a. Kei ka thianghlim si a! Camera zahpuiawm tak ka keng lo ni pekin!
Khatia, kan inkhawm zawh hnu khan, khua kan han chuan ve ta a. Genting Highlands lamah kan kal a. Kan taxi driver Chinese pa pakhat chuan, “Kristian ka ni,” a ti satliah lo. A insawi apiangin, “I’m a born-again Christian,” a ti deuh kher. Kan tlangram ang maia kawng kawia zin kawngah Amazing Grace kan han sa dun mai chu, a nuam danglam hle mai. Taxi driver te hian ASEAN ramte inkungkaihna thu leh stock market chungchangte hi min han sawipui ta mai ţhin a. A taxi hmanna sum neih ngawt a ni lo, an titi zawk hi ţawmpui phak loh chang ka nei fo mai. Genting Highlands-a nuam tawl tura khua kan chuan chhung zawngin ka thin a rim! Anni chuan an tlangram chhengchhia chu chhuang takin an market a, keini chuan kan zahpui thung a... aw! Zoram, kei chuan ka zahpui lo che. Ram ka fang zau tawlh tawlh a, zahpui a hnêkin ka chhuang tawlh tawlh zawk che a sin! Malaysia Truly Asia in ti maw? Mizoram Truly Zoram kan la ti ve ang.
December ni 30 zanah, Biak-in kawt aţang khan zanreiah kawtthler thla ka la kual a. Kawng sirah nula lianpui mai, pian nalh em em mai leh feng chhing em em mai hian min lo nuih var var mai a. Ka va en a, min hmelhriat ni awm tak hian ban vai meuh hian min lo nuih si a. Amah lah chu, Chhaktiang Zofa Zirlaite zinga mi ni awm tak, “I dam maw Sangpui, lung min hersan mah la thinlaiah i la hlui lo a sin!” tih paha a chawnban han vawn mai awm hmel hi a pu a. A thla ka lak laite chuan massage dawr kawtah chuan a in-pose vel a. Mahse, hmana ţhianpa PL-a nena Bangkok China Town kawtthler sira min lo hmelhriat ringawttu nula pakhat ang kha a ni tih ka hrethiam ta thut a. Zahzelah a sira putar pakhat, chinese lantern khai lai thlate ka la ta mai mai a. Khami zan khan, zan a rei tial tial a, hotel tukverh aţangin ka han hawi thla a, chutianga mahni dawr ak chunga nula veivak chu, an thla laksak sen loh tur khawpa tam hi an lo zi huai huai mai. Chu chu a lo ni – Times Square chu!
He Times Square namen lohzia hi ka hria. Ka han chhût chhin a, in ţhenawma Berjaya Shopping Mall (level 12, Sq meter nuai 3.25-a zau,) chhunga dawr 1000 thla khat sum virvel chauh pawh hian Mizoram Presbyterian kohhran kum khat budget a khing phak thuak mai. Ni hnih khat lek in Arsitlanga khua ka rawn chuan chhung hian, helai velah hian Mizorama chaw ngheia tlaivara kan ţawngţai pawha kan hneh hleih theih loh ‘thlemna’ hi a firin a kim vek a ni tih ka hrethiam. Lirthei tle tak taka an rawn phurh khawm, Vietnamese leh Filipino nula nalh tak takte hi, Ringngit note hmanga hmanga vai thlûk tawp tawp theih vek an ni tihte pawh ka hrethiam ve hman vek.
In zinga ţhenkhatte chu zana inmut chhawk ngai khawpa pindan zimah in cheng a, man tawk palhte luman, ramria gangster hovin an chhiar zatte chenin ka lo hria e. In dinhmun hi Mizorama nektu nei miah lova chengte tan suangtuah chhin ngam chi pawh a ni lo. Mahse in hneh mek a sin! He khawpui, zum leh hriam leh túr leh siak nei chi tin, ‘ka mei rap se chu ila’ tia ramsa ang maia mihring an inveh mur murna khelmual zauvah hian, khawvelin min hriatpui hauh lohin, ‘MIZO’ tih thumal hi thianghlim leh duhawm em emin a par a ni tih a takin ka rawn hmu a sin. In thahrui chu chung lama Pa leh hnuai lama Mizo hi a ni. Chu chuan ka lairil hi a tilawm a ni.
In mikhualna rama Malay hovin, Ada gula, ada semut(chithlum awmnaah fanghmir a awm) an tih ţhin ang deuh hian, fanghmirin chithlum awmna in pan khawm mek a. In zinga ţhenkhat phei chuan a aia thlum lehzual ‘Ram Pathumna’ panin ke lehlam in khai ta. Sawi chi leh thup chi tamtak karah hian mihring hi a rinawm thei a, nèkchêpna namen lo karah hian mihring hi a zahawm thei a, pawn lam derthawnna ngei hian chhungrilah lungphun nghet a siam ţhin. Heng zawng zawng hi rinthua sawi lova, a taka lo tawng hmasatu ni turin Siamtu hian, nang aia thlanàwm, mi chak leh thei zawkte thlang lovin, nang hi, chhan neiin a thlang tlat che a ni. Mite chuan an chakna leh duhawmna te, an thiamna leh hausakna te, an hmingthanna leh an ngelnghehna te chhuan tur an nei a. Nang erawh chuan, i chhelna te, i tumruhna te, i dawhtheihna te leh i rinna te bak chhuan tur i nei lo. Hman lawka, ‘kan awmpuite’ ti ţhintute awmpuitu ni ve thung turin buatsaihin i awm mek a. I thlen chin apianga Zofate Inpui ni turin he kawng awlsam lo tak hi Siamtuin a lo zawh hmasaktir che a ni tih hre reng la, tum nghet neiin, thlamuang takin kal ang che.
Vanneihtluanga
No comments:
Post a Comment